TMS 19 Kapsamında İş İlişkisi Sonrasında Sağlanan Faydalar

Yazar: Cansu ÜNLÜ*

Yaklaşım / Şubat 2022 / Sayı: 350

I- GİRİŞ

“TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar” Standardı (Standart) 01.01.2013 tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerinde uygulanmak üzere 15.01.2019 tarih ve 30656 sayılı Resmi Gazete’de (mükerrer) yeniden yayımlanmıştır.

Standart, çalışanlara sağlanan faydaların muhasebeleştirilmesine ve açıklanmasına ilişkin hususları belirlemektedir. Standart kapsamında çalışanlara sağlanan faydalar; çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydalar, iş ilişkisi sonrasında sağlanan faydalar, çalışanlara sağlanan uzun vadeli faydalar ve iş ilişkisinin sona erdirilmesinden dolayı sağlanan faydalardan oluşmaktadır.

Bu çalışmada çalışanlara iş ilişkisi sonrasında sağlanan faydaların neler olduğu açıklanarak, söz konusu faydalar ayrıntılı bir şekilde incelenecektir.

II- İŞ İLİŞKİSİ SONRASINDA SAĞLANAN FAYDALAR

İşten ayrılma sonrası sağlanan faydalar da denilen bu tür faydalar, iş ilişkisinin sona ermesinden sonra ödenebilir hale gelen (iş ilişkisinin sona erdirilmesinden dolayı sağlanan faydalar ve çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydalar dışındaki) çalışanlara sağlanan faydalardır. İşten ayrılma sonrası sağlanacak emeklilik maaşı, sağlık ve konut yardımı gibi faydalar en iyi örneklerdir(1). Bu faydalar; emeklilik ikramiyesi ve emeklilik maaşı gibi emeklilik faydaları ile çalışma dönemi ardından sağlanan sağlık yardımı ve hayat sigortası gibi faydaları içerir.

İş ilişkisi sonrasında sağlanan faydalar; iş sözleşmesinin tamamlanmasının ardından, işten çıkarma tazminatı haricinde ödenebilir duruma gelen faydalardır. Bu tür faydaların en önemli özelliği, iş ilişkisi bittikten sonra (Bu durum çalışanın SGK’dan emekli olması zorunluluğunu barındırmaz.) ödenmesi ve tek seferlik ödeme olabileceği gibi (kıdem tazminatı ödemesi örnek verilebilir) dönemler halinde de ödenebiliyor olmasıdır(2).

İş ilişkisi sonrasında fayda sağlayan planlar; planın temel koşul ve ilkelerine göre belirlenen ekonomik içeriği dikkate alınarak tanımlanmış katkı planları veya tanımlanmış fayda planları olarak sınıflandırılır.

A- TANIMLANMIŞ KATKI PLANLARI

İşletmeler, çalışan kişilere gelecekte yapılacak ödemeleri devletin kurduğu ya da işverenlerin kurduğu bir kuruma aktarmakta ve böylelikle doğabilecek olası bütün risklerden de kaçınabilmektedir. Tanımlanmış katkı planlarında çalışan kişiler, belli bir süre prime tabii tutularak emeklilik maaşlarını hak etmektedir. Sorumluluğun tamamının üçüncü tarafa yansıtılmış olmasından dolayı da bilançoda bununla ilgili herhangi bir kalem bulunmamaktadır. Burada işletmelerin yükümlülüğü varlığa fayda sağlamayı üstlendiği tutar ile sınırlı tutulmaktadır. Aktüeryal risk ve yatırım riski çalışan kişilerin yükümlülüğündedir. İşletme dışında bulunan organlara ödenecek tutarlar ödendiğinde ya da borçlanıldığında gelir tablosuna yansıtılmaktadır(3).

İşletmenin yükümlülük tutarının, fona yatırmayı taahhüt ettiği miktar ile sınırlı olmadığı durumlara, aşağıdakiler nedeniyle hukuki veya zımni kabulden doğan bir yükümlülüğünün bulunduğu durumlar örnek olarak gösterilebilir:

(a) Sadece katkı tutarlarına bağlı olmayan ve varlıkların plan fayda formülündeki faydaları karşılamada yetersiz olması durumunda, işletmenin ilave katkılar sağlamasını gerektiren bir plan fayda formülü bulunması,

Yazının Tamamı İçin Abone Olun