Yazar: Akın ŞİMŞEK*

I- GİRİŞ

Sosyal Güvenlik Kurumu’nca kapsamdaki sigortalılara her yıl belirlenen tutarlarda cenaze ve emzirme ödeneği verilmektedir. Ayrıca hak sahibi olarak yetim aylığı alan kız çocuklarına evlenme yardımı ödenmekte, Emekli Sandığı’na tabi olan memurlardan dolayı hak sahibi olarak dul ve yetim aylığı alan anne, eş ve kız çocuklara da farklı esaslar çerçevesinde evlenme yardımı yapılmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü’nün 07 Ocak 2022 tarih ve 2022/1 sayılı Genelgesi ile de bazı ödemeler ile birlikte emzirme, cenaze ödenekleri tutarları da yayımlanmıştır.

Bu makalede sigortalılara ve hak sahibi yakınlarına Sosyal Güvenlik Kurumu’nca yapılan önemli sosyal güvenlik ödemeleri ile ilgili usul ve esaslar ile 2022 yılı tutarlarından bahsedilecektir.

II- EMZİRME ÖDENEĞİ

Öncelikle belirtmek gerekir ki Sosyal Güvenlik Kurumu’nca yapılan emzirme yardımı ödemesi sadece 5510 sayılı Kanun’a göre 4/1-a ve 4/1-b sigortalısı olanları kapsamaktadır. Gerek 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu’na tabi olarak çalışan, gerekse ilk defa 5510 sayılı Kanun’un 4/1-c maddesi kapsamında sigortalı sayılacak göreve başlayan kamu çalışanlarına emzirme yardımı adı altında bir ödeme yapılmamaktadır. Bu konuda 657 sayılı Kanun’da ve 5434 sayılı Kanun’da bir düzenleme bulunmamaktadır.

5510 sayılı Kanun’da ise 15. maddede hastalık ve analık halleri sayılmış, 16. maddede ise hastalık ve analık sigortalarından sayılan haklar belirtilmiştir. İki maddede de uygulamanın sadece 5510 sayılı Kanun’un 4/1-a ve 4/1-b maddeleri kapsamında sigortalı sayılanlar hakkında yapılacağı açıkça belirtilmiştir.

Buna göre sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe, 5510 sayılı Kanun’un 4/1-a ve 4/1-b maddeleri kapsamındaki sigortalılardan, kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadına yada  gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşine, her çocuk için yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan ve Kurum  Yönetim Kurulu’nca  belirlenip Bakanlık Makamınca onaylanan tarife üzerinden emzirme ödeneği verilmesi öngörülmüştür. Bu kapsamda da 2021 yılında 232,00 TL olan emzirme ödeneği tutarı 2022 yılında 316,00 TL olarak belirlenmiştir.

III- CENAZE ÖDENEĞİ

5510 sayılı Kanun’un 37. maddesinin üçüncü fıkrasında, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu veya sürekli iş göremezlik geliri, malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya kendisi için en az 360 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olup da ölen sigortalının hak sahiplerine, cenaze ödeneği verilmesi öngörülmüştür.

Cenaze ödeneği açısından 5510 sayılı Kanun’un 4/1-a, (eski SSK) 4/1-b (eski Bağ-Kur) ve ilk defa 4/1-c sigortalısı olanlar hakkında yapılacak işlemler 5510 sayılı Kanun’a göre yapılacak olup bunlardan devlet memuru olanlar hakkında 657 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaktadır.

5510 sayılı Kanun uyarınca iş kazası veya meslek hastalığı sonucu veya sürekli iş göremezlik geliri, malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya kendisi için en az 360 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olup da ölen sigortalının hak sahiplerine Sosyal Güvenlik  Kurumu Yönetim Kurulunca belirlenip Bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden cenaze ödeneği ödenmektedir. Bu kapsamda 2021 yılında 918,00 TL olan cenaze ödeneği tutarı 2022 yılı için 1.250,00 TL olarak belirlenmiştir.

Cenaze ödeneği, sırasıyla sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da yoksa kardeşlerine verilmektedir. Cenaze ödeneğinin bu yakınlarına ödenememesi ve sigortalının cenazesinin gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırılması durumunda, aynı tutarı geçmemek üzere belgelere dayanan masraflar, masrafı yapan gerçek veya tüzel kişilere ödenmektedir.

Kamu çalışanlarından 5510 sayılı Kamunun 4/1-c maddesi kapsamında sigortalı sayılanlardan ölenlerin hak sahiplerine kendi kurumları tarafından ilgili mevzuat gereği ölüm yardımı hariç cenaze gideri, cenaze nakil gideri ödeneği veya bu mahiyette bir ödemenin yapılması halinde, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ayrıca cenaze ödeneği verilmemektedir.<...