Yaklaşım Logo

Limited Şirketten Ayrılan Ortağa Ödenecek Ayrılma Akçesi

MevzuautTR Reklam

Yazar: Salih ÇALAL*

Yaklaşım / Nisan 2022 / Sayı: 352

I- GİRİŞ

Limited şirketlerde 50’den fazla ortak sayısı olamayacağı gibi, tek ortaklı şirket de kurulabilir. Ayrıca bir sınırlama yapılmaksızın tüm tüzel kişiler ortak olabilir. Ortaklar şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle yükümlüdürler. Aynı zamanda şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmelidirler.

Ticari hayatın olağan akışına uygun olarak bir ortağın limited şirketten ayrılması mümkündür. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen “ayrılma akçesi”, şirket ortağının (genel kurul kararıyla yahut ölüm olgusu ile) çıkma veya çıkarılma suretiyle şirketten ayrılması sonucunda hak kazandığı bir tutar olup, ayrılan şirket ortağının esas sermaye payının gerçek değeri üzerinden hesaplanmaktadır. Bu çalışmada, limited şirketten ayrılacak ortağa ayrılma akçesi olarak ödenecek sermaye payı içerisinde nakit ödeme, enflasyon düzeltmesi farkları, dağıtılmayan kârlar, sermayeye eklenmeyen ve dağıtılmayan öz kaynakların bulunması halinde, ödenecek bu tutar üzerinden Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi kapsamında vergi tevkifatı yapılıp yapılmayacağı hususunda açıklayıcı bilgiler sunulacaktır.

II- LİMİTED ŞİRKET VE AYRILMA AKÇESİ

6102 sayılı Kanun’un 124. maddesinin ikinci fıkrasında limited şirket, anonim şirket ve sermayesi paylara bölünmüş şirket ile birlikte sermaye şirketleri arasında sayılmaktadır. Şirket tüzel kişiliği, şirketin işlem ve fiilleri neticesinde doğan borçlar dolayısıyla tüm malvarlığı ile sınırsız sorumlu olmaktadır. 6102 sayılı Kanun ile birlikte tek ortaklı limitet şirket kurmak mümkün hale gelmiştir. Ortak sayısı en fazla 50 olabilir. Bu bir kişi, gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişi de olabilecektir. Tek kişiye düşen limited şirketin bu durumunun üçüncü kişiye tanıtılması, tek kişilik şirket konumunun belirginleştirilmesi ve şeffaflık gereği bunun tescil ve ilân ettirilmesi yükümü getirilmiştir. Tek kişilik limited şirket bir tür değil limited şirketin bir “sınıf”ıdır. Söz konusu durum, şirketin bir sınıfa girmesi ve gereğinde çıkması konumu olduğundan giriş ve çıkış, yani sınıf değişikliği tescil ve ilânla sağlanır; yoksa tür değişikliğine ilişkin hükümlerin uygulanmasına gerek yoktur.

Limited şirketin kanunen zorunlu olan iki organı vardır. Bunlar tüm limitet şirket ortaklarından oluşan genel kurul ile esas sözleşmeyle belirlenen veya genel kurul kararıyla atanan müdür veya müdürlerden oluşan müdürler kuruludur. Limited şirketlerde sermayenin en az 10.000 TL olması gerekir. Her ortağın esas sermaye paylarının değerlerinin en az yirmi beş TL veya katları olması zorunludur. Buna karşılık 6102 sayılı Kanun limited şirketin durumunun iyileştirilmesi amacıyla bu değerin altına inilmesine izin vermiştir. Limited şirketin esas sermayesini temsil eden paylar farklı itibari değerlere de sahip olabilir. Esas sermaye paylarının değerlerinin yirmi beş Türk Lirası veya bunun katları olması gerekir. Nakden taahhüt edilen payların itibari değerlerinin en az 1/4’ünün tescilden önce, kalan kısmının ise şirketin tescilini izleyen 24 ay içinde ödenmesi gerekir. Üzerlerinde sınırlı ayni bir hak, haciz veya tedbir bulunmayan; nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen, fikri mülkiyet hakları ile sanal ortamlar ve adlar da dâhil, malvarlığı unsurları ayni sermaye olarak konulabilir. Hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmemiş alacaklar sermaye olmaz.

Ayrılma akçesi, şirketten ayrılan ortağın, şirketle bağının kesilmesi sonucunda, payının karşılığında eline geçecek olan değere ilişkin bir alacak hakkıdır. Ayrılma akçesi 6102 sayılı Kanun’un 641 ve 642. maddelerinde düzenlenmiştir. 6102 sayılı Kanun’un önceki Kanun dönemindeki boşluğu bir hüküm ile doldurarak hem tartışmalara son vermeyi hem de adalete uygun bir çözüm getirmeyi amaçlamıştır. Ayrılma her çeşidi ile çıkma ve çıkarılma ile doğal çıkma hali olan ölümü de kapsar. Ayrılma özellikle çıkarma, elkoyucu (müsadere edici) ve cezalandırıcı bir yaklaşıma olanak vermemelidir. 6102 sayılı Kanunun kuralı ayrılan ortağa esas sermaye payının gerçek değerine uyan ayrılma akçesinin ödenmesidir. “Gerçek değerine uyan” ibaresini kanun tanımlamamıştır. Bu ibarenin yorumu öğreti ve yargı kararlarınca yapılacaktır, ancak ibarenin en azından “bilanço değeri”ni ifade ettiği ş&uuml…

Diğer Yazılar
Görüntülenme Sayısı