Yazar: Çetin SONKAYA*

E-Yaklaşım / Mart 2022 / Sayı: 351

I- GİRİŞ

Son dönemin önemli krizlerinden biri olan Koronavirüs (Covid-19) salgını küresel ölçekte “yaşamın ve paylaşımın” olduğu pek çok alanda benzeri görülmemiş etkilere neden olmuştur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Covid-19 salgınını küresel salgın olarak nitelendirmiş ve dünyanın dört bir yanındaki hükümetler, konunun ciddiyetine uygun önlem paketlerini uygulamaya almıştır.

Covid-19 salgınının toplum sağlığı ve kamu düzeni açısından oluşturduğu risklerin asgari seviyeye düşürülmesi için salgınla mücadele sürecinin temel prensipleri olan temizlik, maske ve mesafe kurallarının yanı sıra salgınla mücadelede  en güçlü unsur gönüllülük esasına göre yürütülen aşılama faaliyeti olmuştur.

Koruyucu sağlık hizmetleri arasında bağışıklamanın hastalıkların mortalite ve morbidite oranlarını azalttığı yüzyıllardır bilinmekle birlikte, Covid-19 hastalığı aşısı nedeniyle yazılı ve sosyal medyada aşının güvenilirliği ve gerekliliği konusunda hızla artan tartışmalar aşı tereddüdüne neden olmaktadır. Yüz yüze iletişim de dâhil farklı iletişim yöntem, araç ve teknolojisini kullanan aşı karşıtlığı gönüllü savunucuları her ortamda aşı reddine zemin hazırlamaktadır. Bu bağlamda, Covid-19 aşısı yaptırmak konusunda çalışma arkadaşlarını olumsuz etkileyen işçinin iş sözleşmesinin feshinin hukuka uygunluğu senaryolar üzerinden somutlaştırılmaya çalışılacaktır.

II- AŞIYA KARŞI TUTUM VE DAVRANIŞ TÜRLERİ

A- AŞI TEREDDÜTTÜ

Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre aşı tereddüttü, aşı hizmetlerinin mevcudiyetine rağmen aşıların kabulünde veya reddedilmesindeki gecikmeyi ifade eder. Aşı tereddüttü karmaşıktır ve bağlama özgüdür; zaman, yer ve aşılara göre değişir. Kayıtsızlık, rahatlık ve güven gibi faktörlerden etkilenir([1]). Aşı tereddüttü, bireylerin kendi aşılarını yapma veya çocuklarına aşı yapma motivasyonlarını etkiler ve aşıyı reddetmelerine neden olabilmektedir([2]).

B- AŞI REDDİ

Aşı reddi hiç bir aşıyı yaptırmama durumudur([3]). Önlenebilir bulaşıcı bir hastalığa karşı kendisinin veya bir aile üyesinin aşılanmasına izin verme isteksizliğidir. En sık olarak aşının olumsuz etkilerinden korkan kişilerde, aşıya dini veya felsefi itirazları olan kişilerde ve aşının bir bileşenine alerjisi olan kişilerde görülür([4]).

C- AŞI KARŞITLIĞI HAREKETİ

Aşı uygulamasına yönelik itiraz ve karşıtlıklar 18. yüzyılın sonlarından itibaren yapılan aşı çalışmalarıyla birlikte belirgin hale gelmiştir(