Uçucu kabin amiriyim kıdem tazminatı hakkım var mı?

Sözcü Gazetesi – 05.02.2013

1974 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 01.11.1997. 20.05.2003’te özel bir havayolu firmasında çalışmaya başladım, halen uçucu kabin amiriyim ancak şirket zaman zaman yerde de görevlendiriyor (ikram firmasına, şirketimizi temsilen göreve de gidiyoruz). İstifa etmem durumunda kıdem tazminatı hakkım var mı? Ayrıca sadece ihbar tazminatıyla işten çıkartılanlar oldu. Gerek istifa, gerekse işten çıkartılma durumunda kıdem tazminatı hakkım var mıdır? SGK’dan kıdem tazminatı yazısı almam işe yarar mı? 

4857 sayılı İş Kanununun 4. maddesine göre hava taşıma işlerinde İş Kanunu hükümleri uygulanmaz. Bu nedenle İş Kanunu değil, Borçlar Kanunu hükümlerine tabisiniz. Kıdem tazminatı İş Kanununa tabi çalışanlara verilen bir hak olduğundan, iş sözleşmenizde hüküm yoksa, istifa da etseniz işten de çıkarılsanız kıdem tazminatı ödenmez. SGK’dan kıdem tazminatı yazısı almanızın da yararı olmaz.

Borçlar Kanununa göre, belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshinden önce, durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. Bildirim süresi; çalışma süresi bir yıla kadar ise iki hafta, bir yıldan beş yıla kadar ise dört hafta, beş yıldan fazla ise altı haftadır. İşveren fesih süresine ait ücreti peşin ödemek suretiyle hizmet sözleşmesini feshedebilir (Bazılarının ihbar tazminatı ödenerek işten çıkarılmalarında bu hüküm uygulanmıştır). Hizmet sözleşmesinin fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işveren, işçiye fesih bildirim süresine ait ücretin üç katı tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür.

Askerlik borçlanmasının bana ne faydası oldu?

Öncelikle köşenizde vermiş olduğunuz aydınlatıcı bilgilerinizden dolayı teşekkür ediyorum. 05.05.1964 doğumluyum. SSK başlangıcım 05.10.1988. 84-85 yıllarında askerliğimi yaptım. Askerlik borçlanmamı yaparak ödedim. 5035+540 gün sigortalı hizmetim var. SSK başlangıcıma 540 gün askerlik hizmeti eklendiğinde ne zaman emekli olabilirim? Askerliğimi bitirdikten sonra sigortalı olarak çalışmaya başladığımdan dolayı ödemiş olduğum askerlik borçlanmasının bana ne faydası oldu, beni aydınlatırsanız çok memnun olurum.  

İlk defa sigortalı olduğunuz tarihten önce yaptığınız askerlik süresini borçlanmanız, bir yıl erken emekli olmanızı sağlıyor. Bundan sonra prim ödemesiniz de 50 yaşınızı dolduracağınız 05.05.2014 tarihinde emekliliğe hak kazanıyorsunuz. Askerlik borçlanması yapmasaydınız, 51 yaşınızı doldurduğunuzda yani bir yıl geç emekli olacaktınız.

100 gün askerlik borçlanması bir yıl erken emekli olmanızı sağlar

31.07.1975 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 01.09.1997. Şu an 5500 gün primim mevcut. Ne zaman emekli olurum? Askerliğimi Kasım 1995 ve Nisan 1997 tarihleri arasında yaptım. Askerlik borçlanması yaparsam ne gibi faydası olur? Askerlik borçlanmasını 18 ay üzerinden mi yapmalıyım yoksa 1-2 ay yapsam yeterli olur mu? 

01.09.1997 sigorta başlangıcıyla, emeklilik için 25 yıllık sigortalılık süresi, 57 yaş ve 5900 prim günü şartlarına tabisiniz. 100 gün askerlik borçlanması yaparsanız emeklilik yaşınız 56’ya, prim günü şartınız da 5825 güne iner. 56 yaşınızı doldurduğunuzda emekliliğe hak kazanırsınız. 

İsteğe bağlı SSK primi yatırabilir miyim?

1980 doğumlu bayanım. İlk işe başlangıcım SSK olarak 29.05.2002. 155 günlük ödenmiş pirimim var. İlk çocuğumu Mayıs 2007, ikinci çocuğumu Kasım 2012’de doğum yaptım. Çocuklarımdan dolayı analık borçlanması yapabilir miyim? SSK’lı olarak mı Bağ-Kur’lu olarak mı prim yatırmam avantajlı olur? İsteğe bağlı SSK primi yatırabilir miyim? Kaç iş günü prim ödemem gerekir, kaç yaşında emekli olabilirim, tahmini ne kadar prim yatırmalıyım? 

Her iki çocuğunuz için de 720’şer günden 1440 gün doğum borçlanması yapabilirsiniz. İsteğe bağlı SSK primi ödeyemezsiniz. İsteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenen süreler 4/b (Bağ-Kur) kapsamında geçen sigortalılık süresi olarak değerlendiriliyor. Doğum borçlanması ve isteğe bağlı Bağ-Kur sigortalılığının her bir günü için ödeme tarihinde yürürlükte olan günlük asgari ücretin yüzde 32’si kadar (bugün için 10,44 TL) prim ödersiniz.

4500 prim günü ve 58 yaş şartıyla 4/a (SSK) statüsünden; 5400 prim günü ve 60 yaş şartıyla 4/b (Bağ-Kur) statüsünden emekliliğe hak kazanırsınız. Buna göre emeklilik planlamanızı 4/a statüsüne göre yapmanız daha avantajlı.

Primlerinizin bir kısmını isteğe bağlı Bağ-Kur sigortalısı olarak da ödeyebilirsiniz. Ancak 4/a statüsünden emekli olabilmeniz için son 2520 günlük prim ödemenizin en az 1261 gününün 4/a kapsamında olmasına dikkate etmelisiniz. Doğum borçlanmasının 4/a kapsamında sigortalılık süresine sayılması için de 4/a kapsamında sigortalı iken veya 4/a kapsamındaki sigortalılığınız sona erdikten sonra borçlanma yapmalısınız. 

Eşiniz sigortalı olursa 15 yıl sonra emekli olur

Gazetemizdeki köşenizi günlük takip etmekteyim. Sizi başarılı bulduğumu belirtmek istiyorum. Bizlere vermiş olduğunuz bu aydınlatıcı bilgiler için teşekkür ediyorum. 2012 yılı öğretmen emeklisiyim. 01.10.1962 doğumlu ev hanımı olan eşim için bilgi edinmek istiyorum. Eşimin 28.09.1987-17.03.1999 tarihleri arasında ticari faaliyetleri oldu. Hayatımın en büyük hatasını yaparak Bağ-Kur’a kaydını yaptırmadım. Halkbank’a müracaat ederek ismini hatırlamadığım bir bedel ödedim. Bu ticari faaliyetten dolayı eşime ait bu zaman zarfında Bağ-Kur’a kayıt çıkar mı? Şimdi ise bir gayrimenkul bürosu açmak istiyorum. Eşim adına açarsam geçmiş dönemler için bir yararlanma olur mu? Olmaz ise bugünden başlatmak kaydıyla emeklilik durumunun süresi hakkında bilgi verebilir misiniz? Eğer bu da olmaz ise büroyu kendi adıma açacağım. Kendi adıma açtığımda emeklilik maaşımdan kesinti oluyor. Bize neler tavsiye edersiniz? Vereceğiniz bilgiler bizim için çok önemli. 

1987-1999 tarihleri arasındaki vergi mükellefiyetine bağlı olarak Bağ-Kur kaydı yapılmamışsa eşinizin bu günleri kazanması söz konusu olmaz. Halkbank’a yaptığınız ödeme için bir şey söyleyemiyorum. SGK’nın sitesinden Bağ-Kur tescili yapılıp yapılmadığını sorgulayabilirsiniz.

Gayrimenkul bürosunu eşiniz adına açıp 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı olması halinde, 15 tam yıl (5400 gün) prim ödediğinde emekliliğe hak kazanır. Tercihinizi buna göre yapabilirsiniz.

1661 gün daha prim yatırıp 60 yaşını doldurması gerekiyor

Eşim 06.09.1961 doğumlu. Bağ-Kur başlangıç 12.06.2001, terk 29.10.2011. 10 yıl 4 ay 19 gün (3739 gün) Bağ-Kur’a prim yatırdı, şu an çalışmıyor. En erken emekli olabilmesi için ne kadar daha dışarıdan prim yatırması ve kaç yaşını beklemesi gerekiyor. 

Eşinizin 4/b (Bağ-Kur) statüsünden en erken emekliliği için 1661 gün daha prim ödeyerek prim gününü 5400 güne tamamlayıp, 60 yaşının dolmasını beklemesi gerekiyor.