13 Ocak 2021 Çarşamba
BES’te devlet katkısı arttı
Yazarın Tüm Yazıları
2021 yılı için
3.577 lira olarak belirlenen asgari
ücret, sadece işçi ve işveren açısından önem taşımıyor. Çalışma hayatı dışında
normal hayatımızın akışında da birçok şeyi etkiliyor.
Yeni asgari ücretin
etkilediği olgulardan biri de bireysel
emeklilik sistemi (BES) katılımcılarına devletin yaptığı katkı tutarı.
Bilindiği
üzere BES, mevcut kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak,
bireyler açısından, bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma
yönlendirilmesi ile emeklilik döneminde ek bir gelir sağlanarak refah
düzeylerinin yükseltilmesi, kamu açısından ise ekonomiye uzun vadeli kaynak
yaratmak amacıyla getirilen, gönüllülük esasına dayalı bir sistem.
1 Ocak 2017
tarihinde yürürlüğe giren düzenleme ile de TC vatandaşı ya da mavi kart sahibi
olan, 45 yaşını doldurmamış, kamuda veya özel sektörde bir işverene bağlı
olarak ücretli çalışanlar için BES’te Otomatik Katılım Sistemi (OKS) devreye
sokuldu. Düzenlemeye göre işverenler, kapsama giren çalışanlarını OKS’ye dahil
etmekle yükümlü. Çalışanlar ise bu sistemde dilediği kadar kalma hakkına sahip.
Emeklilik
Gözetim Merkezi verilerine göre 2021 yılı başı itibarıyla BES katılımcı sayısı
6.900.580 kişi. Sözleşme ve sertifika sayısı ise yaklaşık 8,3 milyon. Fonun
büyüklüğü 137.091,4 milyon lirası katılımcı, 21.253,5 milyon lirası devlet
katkısı olmak üzere toplam 158.345 milyon lirayı aşmış durumda.
* * *
Önceleri, BES’e dahil olan katılımcılara
yatırdıkları katkı payı karşılığında vergi avantajı sağlanıyordu. Vergi avantajından ücretliler aylık, beyanname
verenler ise yıllık olarak yararlanabiliyordu. Yani katılım aşamasında daha az
vergi ödemek suretiyle katkı paylarının bir kısmını aylık ve yıllık olarak geri
alabiliyorlardı. Ancak sistemden emekli olmadan çıkılması halinde,
sağlanan vergi teşviki, devlet tarafından stopaj yoluyla geri alınıyordu.
Sağlanan vergi
teşvikinin sisteme katılımda fazla bir etkisi olmayınca, teşvik sistemi
değiştirildi. Sisteme katılanlara devletin de katkı yapmasına ilişkin düzenleme
yapıldı.
DEVLET KATKISI
Yeni
sistemde, sisteme
katılım sürecinde sağlanan, ancak sadece ücretliler ve beyanname veren vergi
mükellefleri tarafından yararlanılabilen vergi avantajının yerine, sisteme katılan herkes için Devletin,
katılımcı tarafından yatırılan katkı payının yüzde 25’i kadar katkı yapması benimsendi.
Örneğin, bireysel
emeklilik hesabına aylık 1.000 lira ödeme yapıldığında, devlet de 250 lira katkıda
bulunuyor. Kişinin hesabında bir yıl
sonra 12.000 lira kendi birikimi, 3.000 lira devlet katkısı olmak üzere 15.000
lira birikiyor. Ancak Devlet
katkısı sınırsız olmayıp, brüt asgari ücretin yıllık tutarının yüzde 25’ini
aşamıyor.
Asgari ücretteki artışa bağlı olarak, Devletin
BES katılımcısına 2021 yılında yapacağı katkı tutarının üst sınırı da arttı. 2020
yılında 8.829 lira olan Devlet katkısı
üst sınırı, 1.903 lira artışla 2021 yılında 10.732 lira oldu.
BES’te düzenli katkı ödemelerinden
ayrı olarak ara dönemlerde toplu katkı ödemeleri de yapılabiliyor. Bu bağlamda,
2021 yılında 42.930 lira ve üzerinde
katkı payı ödeyen BES katılımcısı, 10.732 lira devlet katkısı alacak.
10 YIL VE 56
YAŞ ŞARTI
Devlet katkısı, katılımcı adına açılan
ayrı bir hesapta biriktirilerek nemalandırılıyor. Ancak katkı payına, sistemde kalış süresine göre
belirlenen oranlarda hak kazanılabiliyor.
Üç yıl içinde sistemden çıkan devletin
katkı payını ve getirisini alamıyor. Dolayısıyla Devlet katkısına hak kazanabilmek için sistemde en az üç yıl kalmak
gerekiyor.
Sistemde en az üç yıl kalanlar katkı
payı ve getirisinin yüzde 15’ini, altı yıl kalanlar yüzde 35’ini, on yıl kalan
ancak 56 yaşını doldurmayanlar yüzde 60’ını alabiliyor.
Sistemde 10 yılı ve 56 yaşını
doldurarak emeklilik hakkı kazananlar ile sistemden vefat veya maluliyet
nedeniyle ayrılanlar ise Devlet katkısı ve getirilerinin tamamını alabiliyorlar.
Sözcü Gazetesi - 13.01.2021