ENFLASYON MUHASEBESİ
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
ENFLASYONUN MALİ TABLOLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE
MALİ TABLOLARIN ENFLASYONA GÖRE DÜZELTİLMESİNE
İLİŞKİN ESASLAR
1.1. ENFLASYONUN TANIMI
1.2. MALİ TABLOLAR, TANIM VE AMAÇLARI
1.3. ENFLASYONUN MALİ TABLOLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
1.3.1. Enflasyonun Bilanço Üzerindeki Etkileri
1.3.1.1. Enflasyonun Varlık Yapısı Üzerindeki Etkileri
1.3.1.1.1. Parasal Olmayan Varlıklara İlişkin Açıklamalar
1.3.1.1.2. Parasal Varlıklara İlişkin Açıklamalar
1.3.1.2. Enflasyonun Kaynak Yapısı Üzerindeki Etkileri
1.3.1.2.1. Parasal Kaynak Kalemleri
1.3.1.2.2. Parasal Olmayan Kaynak Kalemleri
1.3.2. Enflasyonun Gelir Tablosu Üzerindeki Etkileri
1.4. TMS-2 YÜKSEK ENFLASYON DÖNEMLERİNDE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARDI VE MALİ TABLOLARIN ENFLASYONA GÖRE DÜZELTİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR
1.4.1. Bilanço Kalemlerinin Düzeltilmesine İlişkin Esaslar
1.4.2. Gelir Tablosu Kalemlerinin Düzeltilmesine İlişkin Esaslar
1.4.3. Nakit Akış Tablosunun Düzeltilmesi
1.4.4. Önceki Dönem Mali Tabloların Düzenlenmesi
1.4.5. Konsolide Mali Tabloların Enflasyona Göre Düzeltilmesi
1.4.6. Mali Tablo Dipnotlarında Raporlanacak Bilgiler
İKİNCİ BÖLÜM
MALİ TABLOLARIN FİYATLAR GENEL DÜZEYİ
YÖNTEMİNE GÖRE DÜZELTİLMESİ
2.1. FİYATLAR GENEL DÜZEYİ MUHASEBESİNİN AMAÇLARI
2.2. MALİ TABLOLARININ DÜZELTİLMESİ SÜRECİ
2.3. ENDEKSLERİN SEÇİMİ
2.4. BİLANÇO VE GELİR TABLOSUNUN DÜZELTİLMESİ
2.4.1. Bilanço Kalemlerinin Düzeltilmesi
2.4.1.1. Parasal Varlık ve Kaynak Kalemlerinin Düzeltilmesi
2.4.1.2. Parasal Olmayan Varlık ve Kaynak Kalemlerinin Düzeltilmesi
2.4.1.3. Özkaynakların Düzeltilmesi
2.4.2. Gelir Tablosunun Düzeltilmesi
2.4.2.1. Satışların Düzeltilmesi
2.4.2.2. Dönem Başı ve Dönem Sonu Stok, Alışlar ve Satılan Malın Maliyetinin Düzeltilmesi
2.4.2.3. Faaliyet Giderlerinin Düzeltilmesi
2.4.2.4. Diğer Gelir Kalemlerinin Düzeltilmesi
2.4.2.5. Parasal Olmayan Varlıkların Satışından Oluşan Kâr ya da Zararların Düzeltilmesi
2.4.2.6. Parasal Değerleri Elde Bulundurma Kazancı veya Kaybının Hesaplanması
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
FİYATLAR GENEL DÜZEYİ YÖNTEMİNİN
BASİT BİR UYGULAMASI
3.1. GENEL BİLGİLER
3.2. DÖNEM SONU BİLANÇOSUNUN DÜZELTİLMESİ
3.2.1. Parasal Kalemlerin Düzeltilmesi
3.2.2. Parasal Olmayan Kalemlerin Düzeltilmesi
3.3. GELİR TABLOSUNUN DÜZELTİLMESİ
3.4. PARASAL DEĞERLERİ ELDE BULUNDURMA KAZANCI VEYA KAYBININ HESAPLANMASI
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
YÜKSEK ENFLASYON DÖNEMLERİNDE MALİ TABLOLARIN
DÜZELTİLMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA
SPK TEBLİĞİ’NİN ÖRNEKLERLE ANALİZİ
4.1. TEBLİĞ’İN AMACI, KAPSAMI, DAYANAĞI VE TANIMLARI
4.2. PARASAL VE PARASAL OLMAYAN KALEMLER
4.3. MALİ TABLOLARI ENFLASYONA GÖRE DÜZELTMEDE KULLANILACAK ENDEKSLER
4.4. TEBLİĞİN UYGULANMA ZORUNLULUĞU
4.5. DÜZELTME İŞLEMLERİ VE MUHASEBE KAYITLARI
4.6. UYGULANACAK ENFLASYON MUHASEBESİ YÖNTEMİ
4.7. TEBLİĞİN UYGULANACAĞI ENFLASYON KOŞULLARI
4.8. DÜZELTİLECEK FİNANSAL TABLOLAR
4.9. MALİ TABLOLAR HANGİ YILLAR İTİBARİYLE DÜZELTİLMEYE BAŞLANACAKTIR
4.10. MALİ TABLOLARIN EKLERİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER
4.11. İLK YIL UYGULAMASI
4.12. İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR, ARACI KURUMLAR VE YATIRIM ORTAKLIKLARININ DURUMU
4.13. BİLANÇONUN DÜZELTİLMESİ
4.13.1. Amortismana Tabi Varlıkların Düzeltilmesi
4.13.2. Amortismanların Düzeltilmesi
4.13.3. Stokların Düzeltilmesi
4.13.3.1. Stok Maliyetinden Kur Farkı ve Vade Farkının Çıkarılması
4.13.3.2. Yarımamul ve Mamul Stoklarının Düzeltilmesi
4.13.4. İştirakler, Bağlı Ortaklıklar, Bağlı Menkul Kıymetler ve Diğer Hisse Senetleri Kalemlerinin Düzeltilmesi
4.13.5. Özsermaye Kalemlerinin Düzeltilmesi
4.13.6. Düzeltilmiş Tutarla Cari Değerin Karşılaştırılması
4.14. GELİR TABLOSUNUN DÜZELTİLMESİ
4.14.1. Satışların Düzeltilmesi
4.14.2. Satışların Maliyetinin Düzeltilmesi
4.14.3. Dönem İçinde Yapılan Tahakkukların Düzeltilmesi
4.14.4. Gelir Tablosunda Kar (Zarar) Olarak Yer Alan Unsurların Düzeltilmesi
4.15. ENFLASYON KAR VE ZARARININ HESAPLANMASI
4.16. UYGULANACAK DEĞERLEME HÜKÜMLERİ
4.17. FİNANSMAN MALİYETLERİ
4.18. KAR DAĞITIMI
4.19. MALİ TABLOLARLA İLGİLİ HÜKÜMLER
4.19.1. Mali Tablolara Yapılan Eklemeler
4.19.2. Bağlı Ortaklıkların ve İştiraklerin Mali Tablolarına İlişkin Hükümler
4.19.3. Mali Tablo ve Raporların Bildirim ve İlanı
4.19.4. Önceki Dönem Mali Tablolarının Karşılaştırma Amacıyla Düzeltilmesi
4.19.5. Konsolide Mali Tablolar
4.19.6. Yüksek Enflasyon Döneminden Sonraki Mali Tablolar
4.19.7. Dipnotlarda Yapılacak Açıklamalar
4.20. TEBLİĞ’DE HÜKÜM BULUNMAYAN HALLERDE UYGULANACAK DİĞER HÜKÜMLER
4.21. KAPSAM DIŞINDA KALMANIN KOŞULLARI
BEŞİNCİ BÖLÜM
VERGİ USUL KANUNU, GELİR VERGİSİ KANUNU VE KURUMLA
VERGİSİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA
5024 SAYILI KANUN’UN ÖRNEKLERLE ANALİZİ
5.1. STOKLARIN DEĞERLENMESİNDE MALİYET BEDELİ VEYA EMSAL BEDELİN DEĞERLEME ÖLÇÜTÜ OLARAK KULLANILMASI
5.2. YÜRÜLÜKTEN KALKAN 213 SAYILI KANUN 298. MADDESİ
5.3. ENFLASYON MUHASEBESİ UYGULAMASINA GİRİŞ VE UYGULAMADAN ÇIKIŞ KOŞULLARI
5.4. GEÇİCİ VERGİ DÖNEMLERİNDE ENFLASYON MUHASEBESİ UYGULAMASI
5.5. KANUNDA YER ALAN TANIMLAR
5.5.1. Parasal ve Parasal Olmayan Kıymetler
5.5.2. Fiyat Endeksi, Düzeltme Katsayısı ve Düzeltme İşlemi
5.5.3. Reel ve Reel Olmayan Finansman Maliyeti
5.5.4. Toplulaştırılmış Yöntemler
5.5.4.1. Basit Ortalama Yöntem
5.5.4.2. Hareketli Ortalama Yöntemi
5.5.5. Taşıma İşlemi ve Taşıma Katsayısı
5.5.6. Enflasyon Fark ve Düzeltme Hesapları
5.6. DÜZELTME İŞLEMİNDE TARİHLER
5.7. İŞLETME HESABI ESASI VE SERBEST MESLEK ERBABI
5.8. ENFLASYON DÜZELTMESİNE TABİ DEĞERLERİN ELDEN ÇIKARILMASI
5.9. ENFLASYON DÜZELTMESİNE ARA VERİLMESİ
5.8. MALİYE BAKANLIĞI’NIN YETKİLERİ
5.10. YENİ AMORTİSMAN ORANLARI
5.11. AZALAN BAKİYELER YÖNTEMİ KULLANIMI
5.12. ENFLASYON MUHASEBESİNE İLİŞKİN DİĞER HÜKÜMLER
ALTINCI BÖLÜM
FİYATLAR GENEL DÜZEYİ YÖNTEMİNE GÖRE
TİCARİ İŞLETME UYGULAMASI
6.1. İŞLETME İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
6.2. FİYAT ENDEKSİNİN SEÇİMİ VE DÜZELTME KATSAYILARININ HESAPLANMASI
6.3. BİLANÇODAKİ PARASAL OLMAYAN KALEMLERİN İŞLETMEYE GİRİŞ TARİHLERİNİN BELİRLENMESİ
6.4. 31.12.1998 TARİHLİ DÖNEMBAŞI BİLANÇOSUNUN 31.12.1999 PARA DEĞERİ İLE DÜZELTİLMESİ
6.5. 31.12.1999 TARİHLİ DÖNEM SONU BİLANÇOSUNUN YİNE 31.12.1999 TARİHİNE GÖRE DÜZELTİLMESİ
6.6. GELİR TABLOSUNUN DÜZELTİLMESİ
6.7. PARASAL DEĞERLERİ ELDE BULUNDURMA KAZANÇ VE KAYIPLARININ BELİRLENMESİ
6.8. KÂR DAĞITIM TABLOSUNUN DÜZELTİLMESİ
6.9. FON AKIM TABLOSUNUN DÜZELTİLMESİ
YEDİNCİ BÖLÜM
ENDEKSLERİN KULLANIMI
7.1. DÜZELTME İŞLEMİNDE KULLANILACAK ENDESKLERİN SEÇİLMESİ
7.2. DÜZELTME KATSAYILARININ SAPTANMASI VE DÜZELTME İŞLEMİNE İLİŞKİN GENEL İLKELER
7.3. SPK TEBLİĞİNE GÖRE DÜZELTME KATSAYILARI
7.3.1. SPK Tebliği’ne Göre Ay Sonlarında Oluşmuş İşlemlerin Düzeltilmesi
7.3.2. SPK Tebliği’ne Göre Ay Ortasında Ortaya Çıkmış (Aya Dengeli Dağılmış İşlemlerin) Düzeltilmesi
7.3.2.1. Aritmetik Ortalamalar Yoluyla Ortalama Düzeltme Katsayısı
7.3.2.2. Geometrik Ortalamalar Yoluyla Ortalama Düzeltme Katsayısı
7.4. 5024 SAYILI KANUNA GÖRE DÜZELTME KATSAYILARI
7.4.1. 5024 Sayılı Kanuna Ayın Herhangi Bir Gününde Ortaya Çıkmış İşlemlerin Düzeltilmesi
7.4.2. Döneme Dengeli Dağılmış İşlemlerin Ortalama Düzeltme Katsayısı İle Düzeltilmesi
7.4.3. Taşıma İşlemi Ve Taşıma Katsayısı
SEKİZİNCİ BÖLÜM
GENİŞ KAPSAMLI BİR TİCARİ İŞLETME UYGULAMASI
8.1. UYGULAMAYA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
8.2. 31 ARALIK 1999 TARİHLİ DÖNEMBAŞI BİLANÇOSUNUN
31 ARALIK 2000 PARA DEĞERİYLE DÜZELTİLMESİ
8.3. 31 ARALIK 2000 TARİHLİ DÖNEMSONU BİLANÇOSUNUN
YİNE 31 ARALIK 2000 PARA DEĞERİYLE DÜZELTİLMESİ
8.4. GELİR TABLOSUNUN DÜZELTİLMESİ
8.5. PARASAL DEĞERLERİ ELDE BULUNDURMA KAZANÇ VEYA KAYBININ HESAPLANMASI
8.6. ENDEKSLERİN KULLANIMI
DOKUZUNCU BÖLÜM
GENİŞ KAPSAMLI BİR ÜRETİM
İŞLETMESİ UYGULAMASI
9.1. UYGULAMAYA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
9.2. 31 ARALIK 1999 TARİHLİ DÖNEMBAŞI BİLANÇOSUNUN
31 ARALIK 2000 PARA DEĞERİYLE DÜZELTİLMESİ
9.3. 31 ARALIK 2000 TARİHLİ DÖNEMSONU BİLANÇOSUNUN
YİNE 31 ARALIK 2000 PARA DEĞERİYLE DÜZELTİLMESİ
9.4. GELİR TABLOSUNUN DÜZELTİLMESİ
9.5. PARASAL DEĞERLERİ ELDE BULUNDURMA KAZANÇ VEYA KAYBININ HESAPLANMASI
ONUNCU BÖLÜM
GENİŞ KAPSAMLI BİR İNŞAAT İŞLETMESİ
UYGULAMASI (5024 SAYILI KANUNA GÖRE)
10.1. UYGULAMAYA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
10.2. TARİHSEL RAKAMLARLA 2002 YILI GİDERLERİ İLE İLGİLİ İŞLEMLER
10.3. TARİHSEL DEĞERLERLE 2003 YILI GİDERLERİ İLE İLGİLİ İŞLEMLER
10.4. 2002 YILI GİDER VE HAKEDİŞLERİNİN 31.12.2003 PARA DEĞERLERİNE GÖRE DÜZELTİLMESİ
10.5. 2003 YILI GİDER VE HAKEDİŞLERİNİN YİNE 31.12.2003 PARA DEĞERLERİNE GÖRE DÜZELTİLMESİ
ONBİRİNCİ BÖLÜM
GENİŞ KAPSAMLI BİR ÜRETİM
İŞLETMESİ UYGULAMASI - II
11.1. UYGULAMANIN KAPSAMI
11.2. UYGULAMAYA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
11.3. 31 ARALIK 1999 TARİHLİ DÖNEMBAŞI BİLANÇOSUNUN
31 ARALIK 2000 PARA DEĞERİYLE DÜZELTİLMESİ
11.4. 31 ARALIK 2000 TARİHLİ DÖNEMSONU BİLANÇOSUNUN YİNE 31 ARALIK 2000 PARA DEĞERİYLE DÜZELTİLMESİ
11.5. GELİR TABLOSUNUN DÜZELTİLMESİ
11.6. PARASAL DEĞERLERİ ELDE BULUNDURMA KAZANÇ VEYA KAYBININ HESAPLANMASI
11.7. ENDEKSLERİN KULLANIMI
EKLER
EK 1- Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tabloların Düzeltilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Seri: XI, No: 20)
EK 2- International Accounting Standard IAS 29 Financial Reporting in Hyperinflationary Economics
EK 3- Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında 5024 Sayılı Kanun
EK 4- 328 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ Taslağı
EK 5- BDDK Muhasebe Uygulama Yönetmeliğine İlişkin 14 Sayılı Tebliğ
KAYNAKÇA