İÇİNDEKİLER
I- GELİR VERGİSİ 19
A- GİRİŞ 19
B- GELİR VERGİSİNİN KONUSU 19
1- Teorik Olarak 19
a- Kaynak Teorisi 20
b- Net Artış Teorisi 20
2- Gelir Vergisi Kanununa Göre Gelir Kavramı 21
C- GELİRİN NİTELİKLERİ 23
1- Gelirin Kişisel Olması 23
2- Gelirin Yıllık Olması 23
3- Gelirin Safi Olması 24
4- Gelirin Gerçek Miktarlarıyla Tespit Edilmesi 24
5- Gelirin Toplanması 24
D- GELİR VERGİSİNDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY 24
1- Tahakkuk Esası 24
2- Hukuki Tasarruf 25
3- Ekonomik Tasarruf 25
4- Fiili Tasarruf 25
E- GELİR VERGİSİNDE MÜKELLEF 25
1- Tam Mükellefiyet 25
a- Türkiye’de Yerleşme 26
b- İkametgah Esasında Yerleşme 26
c- Oturma Esasında Yerleşme 26
d- Oturma Süresi Esasının İstisnaları 27
2- Dar Mükellefiyet 27
a- Ticari Kazançlarda 28
b- Zirai Kazançlarda 29
c- Ücretlerde 30
d- Serbest Meslek Kazançlarında 30
e- Gayrimenkul Sermaye İratlarında 30
f- Menkul Sermaye İratlarında 31
g- Diğer Kazanç ve İratlarda 31
II- GELİRİN TOPLANMASI VE BEYAN 32
A- GELİRİN TOPLANMASI VE BEYANI 32
B- YABANCI MEMLEKETLERDE ELDE EDİLEN KAZANÇ VE İRATLAR 33
C- TAM MÜKELLEFİYETTE BEYANNAME VERİLMEYEN HALLER 33
D- DAR MÜKELLEFİYETTE BEYANNAME VERİLMEYEN HALLER 36
E- YILLIK BEYANNAME VERİLMESİ GEREKEN HALLER 36
III- TİCARİ KAZANÇ 37
A- TİCARİ KAZANÇ SAHİPLERİ (TACİRLER) 37
1- Ticari Kazancın Tespiti 37
a- İşletme Hesabı Esasına Göre 37
b- Bilanço Esasına Göre 38
B- TİCARİ KAZANCIN TESPİTİNDE İNDİRİLECEK GİDERLER 39
1- Genel Giderler 39
a- Giderle Kazancın Elde Edilmesi veya İdamesi Arasında İlliyet İlişkisi Bulunması Gerekir 39
b- Giderin, Kazancın Elde Edilmesi İçin Yapılmış Olması Gerekir 40
c- Yapılan Gider Karşılığında Gayrimaddi Bir Kıymet İktisap Edilmemiş Olması Gerekir 40
d- Harcamanın Yapıldığı Gelir Doğurucu Olayın Vergiye Tabi Bulunması Gerekir 41
e- Giderlerin, Vergi Kanunlarına Göre Maliyete Girmeyecek Giderlerden Olması Gerekir 41
f- Genel Gider Niteliğinde Olduğu Kabul Edilmeyen (Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler) Ödemeler 43
2- Götürü Gider Uygulaması 43
a- Götürü Gider Uygulamasından Yararlanabilecek Olan Mükellefler 44
b- Götürü Gider Kaydedilebilecek Tutar 44
c- Götürü Gider Uygulamasında Hasılat 45
3- Hizmetli ve İşçilerin İş Yerinde veya İş Yerinin Müştemilatında İaşe (Yemek) ve İbate (Barınma) Giderleri, Tedavi ve İlaç Giderleri, Sigorta Primleri ve Emekli Aidatı (Bu Primlerin ve Aidatın İstirdat Edilmemek Üzere Türkiye’de Kain Sigorta Şirketlerine veya Emekli ve Yardım Sandıklarına Ödenmiş Olması Ve Emekli ve Yardım Sandıklarının Tüzel Kişiliği Haiz Bulunmaları Şartıyla), 27. Maddede Yazılı Giyim Giderleri 46
4- SSK Primlerinin Gider Yazılması 48
5- İşle İlgili Olmak Şartıyla, Mukavelenameye veya İlama veya Kanun Emrine İstinaden Ödenen Zarar, Ziyan ve Tazminatlar 48
6- İşle İlgili ve Yapılan İşin Önemi ve Genişliği İle Orantılı Seyahat ve İkamet Giderleri (Seyahat Maksadının Gerektirdiği Süreyle Sınırlı Olmak Şartıyla) 49
7- Kiralama Yoluyla Edinilen veya İşletmeye Dahil Olan ve İşte Kullanılan Taşıtların Giderleri 49
8- İşletme İle İlgili Olmak Şartıyla; Bina, Arazi, Gider, İstihlak, Damga, Belediye Vergileri, Harçlar ve Kaydiyeler Gibi Ayni Vergi, Resim ve Harçlar 50
9- Vergi Usul Kanunu Hükümlerine Göre Ayrılan Amortismanlar 51
10- İşverenlerce Sendikalar Kanunu Hükümlerine Göre Sendikalara Ödenen Aidatlar 51
11- İşverenler Tarafından Ücretliler Adına Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen Katkı Payları 51
C- TİCARİ KAZANCIN TESPİTİNDE GİDER KABUL EDİLMEYEN ÖDEMELER 52
1- Teşebbüs Sahibi ile Eşinin ve Çocuklarının İşletmeden Çektiği Paralar veya Aynen Aldıkları Sair Değerler 52
2- Teşebbüs Sahibinin Kendisine, Eşine, Küçük Çocuklarına İşletmeden Ödenen Aylıklar, Ücretler, İkramiyeler, Komisyonlar ve Tazminatlar 52
3- Teşebbüs Sahibinin İşletmeye Koyduğu Sermaye İçin Yürütülecek Faizler 52
4- Teşebbüs Sahibinin ve Eşinin ve Küçük Çocuklarının İşletmede Cari Hesap veya Diğer Şekillerdeki Alacakları Üzerinden Yürütülecek Faizler 53
5- Her Türlü Para Cezaları ve Vergi Cezaları ile Teşebbüs Sahibinin Kendi Suçundan Doğan Tazminatlar 53
6- Her Türlü Alkol ve Alkollü İçkiler ile Tütün ve Tütün Mamullerine Ait İlan ve Reklam Giderlerinin % 50’si 53
7- Kiralama Yoluyla Edinilen veya İşletmede Kayıtlı Olan Yat, Kotra, Tekne, Sürat Teknesi gibi Motorlu Deniz, Uçak ve Helikopter Gibi Hava Taşıtlarından İşletmenin Esas Faaliyet Konusu ile İlgili Olmayanların Giderleri ile Amortismanları 54
8- İşletmede Kullanılan Yabancı Kaynaklara Ait Giderlerde Kısıtlama 54
a- Gider Kısıtlaması Kapsamına Girenler 55
b- Gider Kısıtlaması Kapsamına Girmeyenler 55
c- Gider Kısıtlaması Kapsamına Giren Finansman Giderleri ve Maliyet Unsurları 56
d- Gider Kısıtlaması Kapsamına Girmeyen Finansman Giderleri ve Maliyet Unsurları 58
e- Finansman Gideri Yanında Finansman Geliri Bulunması Durumu 58
f- Finansman gider Kısıtlaması oranı 59
9- Basın Yoluyla İşlenen Fiillerden veya Radyo ve Televizyon Yayınlarından Doğacak Maddi ve Manevi Zararlardan Dolayı Ödenen Tazminat Giderleri 59
D- MALİYET BEDELİ ARTIRIMI UYGULAMASI 60
1- Genel Açıklama 60
2- Maliyet Bedeli Artırımına Konu Olacak İktisadi Kıymetler 61
a- Gayrimenkuller 61
b- İştirak Hissesi 62
c- Amortismana Tabi Diğer İktisadi Kıymetler 62
3- Elden Çıkarılan Gayrimenkul ve İştirak Hisselerinin Maliyet Bedelinin Artırılmasında Gözönünde Bulundurulması Gereken Hususlar 63
a- Bilanço veya İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutulması 63
b- Gayrimenkul, İştirak Hisseleri ve Amortismana Tabi Diğer İktisadi Kıymetlerin İki Tam Yıl Süre ile Aktifte Bulundurulması 63
c- Gayrimenkul veya Menkul Kıymet Ticareti ile Devamlı Olarak Uğraşılmaması 64
d- Maliyet Bedeli Artırımı İşleminin Kümülatif Esasa Göre Yapılacağı 64
e- Bedelsiz İktisap Edilen Hisse Senetlerinin Elden Çıkarılması 66
f- İlk Kuruluşta veya Sermaye Artırımında Sermaye Taahhüt Borcunun Kademeli Olarak Ödenmesi Halinde İktisap Edilen Hisselerinin Durumu 67
g- Dar Mükelleflerin Durumu 67
h- Serbest Bölgelerde Faaliyette Bulunan Mükelleflerin Durumu 67
ı- Maliyet Bedelinin TEFE Oranında Artırılması Sonucunda Zarar Doğması 67
j- Maliyet Bedeli Artırılması Suretiyle Vergilendirilmeyen Kazancın Gelir Vergisi Stopaj Uygulaması Karşısındaki Durumu 68
k- Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasından Doğan Kazancın Tespitinde Maliyet Bedelinin Artırılmasına İlişkin Uygulamalar 68
E- ÖZELLİĞİ OLAN TİCARİ KAZANÇLARDA KAZANÇ TESPİTİ 71
1- Birden Fazla Takvim Yılına Sirayet Eden İnşaat ve Onarma İşleri 71
a- Yıllara Sari İnşaat ve Onarma İşinin Kapsamı 73
b- Yıllara Sari İnşaat ve Onarma İşlerinde Kayıt Düzeni 73
c- Yıllara Sari İnşaat ve Onarma İşlerinde Müşterek Genel Giderler ve Amortismanların Dağıtılması 73
d- Yıllara Sari İnşaat ve Onarma İşlerinde İşin Bitimi 75
2- Ulaştırma İşlerinde Matrah (GVK md. 45) 75
IV- ZİRAİ KAZANÇ 76
A- ZİRAİ İŞLETME HESABINA GÖRE ZİRAİ KAZANCIN TESPİTİ 77
B- ZİRAİ İŞLETME HESABINDA HASILAT 77
C- ZİRAİ İŞLETME HESABI ESASINDA İNDİRİLECEK GİDERLER 78
D- HASILATTAN İNDİRİLEMEYECEK GİDERLER 79
E- BİLANÇO ESASINA GÖRE ZİRAİ KAZANCIN TESPİTİ 80
V- ÜCRETLER 81
A- TEVKİF SURETİYLE VERGİLENDİRİLEN ÜCRETLER 82
B- DİĞER ÜCRETLER 82
C- YILLIK BEYANNAME İLE BEYAN EDİLMESİ ZORUNLU ÜCRETLER 83
VI- SERBEST MESLEK KAZANÇLARI 84
A- GENEL AÇIKLAMA 84
1- Serbest Meslek Faaliyeti 84
2- Serbest Meslek Faaliyetinin Özellikleri 84
B- ÜCRET-SERBEST MESLEK KAZANCI AYIRIMININ ÖNEMİ 85
C- MUTAD SERBEST MESLEK FAALİYETİ - ARIZİ SERBEST MESLEK FAALİYETİ AYIRIMININ ÖNEMİ 85
D- SERBEST MESLEK KAZANCI TANIMI 86
1- Serbest Meslek Kazancı Elde Edenler 86
2- Vergiden Muaf Serbest Meslek Erbabı 87
E- SERBEST MESLEK KAZANÇLARININ TESPİTİ 87
F- SERBEST MESLEK KAZANÇLARINDA HASILAT 88
G- SERBEST MESLEK KAZANÇLARINDA HASILATIN TAHSİL ŞEKİLLERİ 88
1- Nakden Tahsilat 89
2- Aynen Tahsilat 89
3- Yarar Sağlanması Şeklinde Elde Edilen Hasılat 89
4- Geçmiş ve Gelecek Yıllara Ait Tahsilat 89
H- VERGİDEN İSTİSNA EDİLEN SERBEST MESLEK KAZANÇLARI (TELİF KAZANÇLARI İSTİSNASI) 89
I- SERBEST MESLEK KAZANCININ GERÇEK USULDE TESPİTİ 91
J- SERBEST MESLEK KAZANCININ TESPİTİNDE İNDİRİLECEK GİDERLER 92
1- İşyeri Kirası ve Amortismanı 92
2- İşyeri ile İlgili Genel Giderler 93
3- Mesleki Faaliyetin Yapılmasında Başkalarına Gördürülen Hizmetler İçin Ödenen Paralar 93
4- Meslek Yayın Bedelleri ile Meslek Örgütlerine Ödenen Aidatlar 94
5- Mesleki Faaliyetle İlgili Seyahat ve İkamet Giderleri 94
6- Mesleki Faaliyette Kullanılan Alet, Ecza ve Sair Maddelerin Sağlanması İçin Yapılan Giderler 94
7- Mesleki Faaliyette Kullanılan Tesisat ve Demirbaşların Amortismanı 94
8- Emekli Sandıklarına Ödenen Giriş ve Emeklilik Aidatları 95
9- Kamu, İlam ve Mukavelenameye Göre Ödenen Tazminatlar 95
10- İşle İlgili Müteferrik Giderler 96
11- Envantere Dahil Binek Otomobillerin Giderleri ve Amortismanları 96
12- Diğer 96
VII- GAYRİMENKUL SERMAYE İRATLARI 97
A- GİRİŞ 97
B- TANIM 97
1- Ticari veya Zirai Bir İşletmeye Dahil Olan Mal ve Hakların Kiralanması Karşılığı Elde Edilen Gelirlerin Niteliği 97
C- GAYRİMENKUL SERMAYE İRADINDA MÜKELLEF 97
1- Sahip (Malik) 98
2- Zilyet 98
3- Mutasarrıf 98
4- İrtifak Hakkı Sahibi 98
5- İntifa Hakkı Sahibi 98
6- Kiracı 99
D- GAYRİMENKUL SERMAYE İRADI SAYILAN MAL VE HAKLAR 99
1- Arazi, Bina (Döşeli Olarak Kiraya Verilenlerde Döşeme İçin Alınan Kira Bedelleri Dahildir), Maden Suları, Memba Suları, Madenler, Taş Ocakları, Kum ve Çakıl İstihsal Yerleri, Tuğla ve Kiremit Harmanları, Tuzlalar ve Bunların Mütemmim Cüzileri ve Teferruatları (GVK. Md. 70/I-1) 99
a- Arazi 99
b- Bina 99
c- Maden Suları 100
d- Madenler 100
e- Taş Ocakları 100
f- Kum ve Çakıl Üretim Yerleri 101
g- Tuğla ve Kiremit Harmanları 101
h- Tuzlalar 101
ı- Mütemmim Cüz (Tamamlayıcı Parça) 101
j- Teferruat 101
2- Voli Mahalleri ve Dalyanlar (GVK md. 70/I-2) 101
a- Voli Mahalleri 101
b- Dalyanlar 101
3- Gayrimenkullerin, Ayrı Olarak Kiraya Verilen Mütemmim Cüzileri ve Teferruatı İle Bilumum Tesisatı, Demirbaş Eşyası ve Döşemeleri (GVK Md. 70/I-3) 102
4- Gayrimenkul Olarak Tescil Edilen Haklar (GVK Md. 70/I-4) 102
5- Arama, İşletme, İmtiyaz Hakları vb. (GVK Md. 70/I-5) 102
6- Telif Hakları (GVK Md. 70/I-6) 103
7- Gemi ve Gemi Payları (GVK Md. 70/I-7) 103
8- Motorlu Nakil ve Cer Vasıtaları, Her Türlü Motorlu Araç, Makine ve Tesisat İle Bunların Eklentileri (GVK Md. 70/I-8) 104
9- Vakfın Gelirinden Hizmet Karşılığı Olmayarak Alınan Hisseler İle Zirai Faaliyete Bilfiil İştirak Etmeksizin Sadece Üründen Pay Alan Arazi Sahiplerinin Gelirleri Gelir Vergisi Uygulamasında Gayrimenkul Sermaye İradı Addolunur 104
E- GAYRİSAFİ HASILATIN TESPİTİ 104
1- Nakden Tahsilat 105
a- Kiracıdan Tahsil Edilen Gider Karşılıkları 105
b- Döviz Cinsinden Kiraya Verme İşlemlerinde Hasılat 105
2- Aynen Tahsilat 106
a- Emsal Bedel 106
b- Kiracı Tarafından Kira Süresinin Sonunda Bedelsiz Olarak veya Düşük Bedelle Mal Sahibine Devredilen ve Gayrimenkulün Değerini Artırmış Bulunan Kıymetler 107
3- Tahsil Sayılan Haller 107
4- Üçüncü Bir Tahsilat Şekli; Para Faizsiz Ev Kirasız Uygulaması 107
F- GAYRİMENKUL SERMAYE İRATLARINDA VERGİLENDİRME DÖNEMİNİN TESPİTİ 108
1- İçinde Bulunulan Yıla İlişkin Olarak Tahsil Edilen Kira Bedelleri 108
2- Geçmiş Yıllara Ait Olarak Tahsil Edilen Kira Bedelleri 108
3- Gelecek Yıllara Ait Olup Peşin Tahsil Edilen Kira Bedelleri 108
4- Ölüm ve Memleketi Terk Hallerinde Kira Gelirinin Beyanı 108
5- Kira Bedelinin Senetle Tahsili 109
6- Kiralama Sırasında Alınan Depozitolar 109
G- EMSAL KİRA BEDELİ 109
1- Emsal Kira Bedeli 109
2- Emsal Kira Bedelinin Tespiti 109
3- Emsal Kira Bedelinin Uygulanacağı Haller 110
a- Gayrimenkulün Bedelsiz Olarak Başkalarının İntifaına Bırakılması 110
b- Bedelsiz Olarak Başkasının İstifadesine Bırakılan Gayrimenkulün Kira Bedeli 110
4- Emsal Kira Bedelinin Uygulanmadığı Haller 110
5- Emsal Kira Bedeli Konusunda Maliye Bakanlığının Son Görüşü 111
H- NET KİRA TUTARININ TESPİTİ 111
1- Gerçek Gider Usulünde Net Gelir 112
2- Kısmen Kiraya Verme Halinde Giderlerin Dağıtımı 115
3- Götürü Gider Usulünde Net Gelirin Hesaplanması 116
I- KİRA GELİRLERİNDE İSTİSNA UYGULAMASI 116
J- KİRA GELİRLERİNDE STOPAJ 118
K- KİRA GELİRLERİNİN BEYANI 119
1- Tam Mükellefiyette 119
2- Dar Mükellefiyette 120
3- Yurt Dışında Çalışan Türk Vatandaşlarının Beyanı 120
L- KİRA GELİRLERİNİN BAYANI VE ÖDEME ZAMANLARI 121
VIII- MENKUL SERMAYE İRATLARI 122
A- GENEL TANIM 122
B- MENKUL SERMAYE İRADINDA ELDE ETME 123
C- KAYNAĞINA BAKILMAKSIZIN MENKUL SERMAYE İRADI KABUL EDİLEN GELİRLER 123
1- Her Nevi Hisse Senetlerinin Kar Payları 124
2- İştirak Hisselerinden Doğan Kazanç 125
3- Kurumların İdare Meclisi Başkan ve Üyelerine Verilen Kar Payı 129
4- KVK Uyarınca Yıllık veya Özel Beyanname Veren Dar Mükellef Kurumların Kurumlar Vergisinden Sonraki Karı 129
5- Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu Faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Kamu Ortaklığı İdaresince Çıkarılan Menkul Kıymetlerden Sağlanan Gelirler 130
a- Vergilendirme Esasları 130
b- Stopaj Oranları 132
6- Alacak Faizleri 134
7- Mevduat Faizleri 135
a- Vadeli Mevduat Faizleri 135
b- Döviz Tevdiat Hesaplarından Elde Edilen Faizler 136
c- Yurtdışındaki Bankalardan Elde Edilen Mevduat Faizleri 136
d- Off-Shore (Kıyı Bankacılığı) Bankacılık Kapsamında Elde Edilen Döviz Tevdiat Faizleri 136
e- Mevduat Faizlerinde Stopaj 137
8- Hisse Senetleri ve Tahvillerin Vadesi Gelmemiş Kuponlarının Satışından Elde Edilen Bedeller 139
9- İştirak Hisselerinin Kar Payının Devir ve Temliki 139
10- Senetlerin İskonto Bedelleri 139
11- Faizsiz olarak Kredi Verenlere Ödenen Kar Payları ile Kar Zarar Ortaklığı Belgesi Karşılığında Ödenen Kar Payları ile Özel Finans Kurumlarınca Ödenen Kar Payları 140
12- Vergi Alacağı 143
a- Tanım 143
b- Vergi Alacağının Esasları 145
c- Vergi Alacağının Mahsubu 146
13- Repo Kazançları 147
14- Tüzel Kişiliği Haiz Emekli Sandıkları, Yardım Sandıkları ile Emeklilik ve Sigorta Şirketleri Tarafından Yapılan Ödemeler 149
D- MENKUL SERMAYE İRATLARININ YILLIK BEYANNAME İLE BEYANI 152
1- 2002 Yılında Dar Mükellefiyete Tabi Gerçek Kişiler Tarafından Elde Edilen ve Beyanı Gereken Menkul Sermaye İratları 152
a- Yurt Dışında Yaşayan Vatandaşlarımız Hangi Durumda Beyanname Verecek? 152
b- Yurt Dışında Yaşayan Vatandaşlarımızın Türkiye’de Elde Ettikleri Faizler Nasıl Vergilendirilecek? 152
2- Tam Mükellef Gerçek Kişiler Tarafından 2002 Yılında Elde Edilen ve Beyanı Gereken Menkul Sermaye İratları Nelerdir? 154
a- 2003 Yılı Sonuna Kadar Tutarı Ne Olursa Olsun Beyan Edilmeyecek Menkul Sermaye İratları 154
b- Belirli Bir Tutarın Altında Kalınması Halinde Beyan Edilmeyecek Menkul Sermaye İratları 155
c- Tutarı Ne Olursa Olsun Beyan Edilecek Menkul Sermaye İratları 156
3- 2002 Yılı Gelirlerine Uygulanacak İndirim Oranı 157
a- İndirim Oranı 157
b- İndirim Oranı Uygulanarak Beyan Edilecek Menkul Sermaye İratları 158
c- İndirim Oranı Uygulamasında Bir Tartışma 159
4- Devlet Tahvili Ve Hazine Bonolarından Elde Edilen Gelirlerde İstisna Uygulaması 161
5- Karın Sermayeye İlavesi Suretiyle Elde Edilen Kar Paylarının Beyanı 163
6- Menkul Sermaye İratları Üzerinden Kaynakta Kesilen Vergilerin Mahsubu ve İadesi 164
IX- DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR 166
A- DEĞER ARTIŞ KAZANÇLARI 166
1- Safi Değer Artışı 167
2- Değer Artışı Kazançlarında İstisna Haddi Uygulaması 169
3- Borsa Kazançlarının Vergilendirilmesi 170
4- Vergiye Tabi Olmayan Değer Artış Kazançları 171
B- ARIZİ KAZANÇLAR 172
X- DAR MÜKELLEFİYETTE YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ VERMEK ZORUNDA OLANLAR 174
XI- YILLIK BEYANNAME VERİLMESİ VE GELİRİN TOPLANMASIYLA İLGİLİ ESASLAR 175
XII- GELİRİN TOPLANMASI VE BEYANINDA AİLE BİREYLERİNİN DURUMU 175
XIII- YILLIK BEYANNAME İLE BİLDİRİLECEK GELİRLERDEN YAPILACAK MAHSUP VE İNDİRİMLER 176
A- YILLIK BEYANNAMEYE DAHİL KAZANÇ VE İRATLARDA ZARAR MAHSUBU 176
B- ŞAHIS SİGORTA PRİMLERİ 177
1- Sigorta Primi İndirimi 177
C- BAĞIŞ VE YARDIMLAR 177
1- Bağış ve Yardım İndirimi Kapsamına Giren Bağış Yapılabilecek Kurum ve Kuruluşlar 177
2- Bağış ve Yardımın Makbuz Karşılığı Yapılması Şarttır 178
3- Bağış ve Yardım İndirimi Uygulamasında Öngörülen Yasal Sınır 179
4- Bağış ve Yardımın Ayın Olarak Yapılması Durumu 179
5- Bağış ve Yardım İndirimi Uygulamasında Gelirlerin Yıllık Beyanname İle Bildirilmesi Zorunludur 179
6- Bağış ve Yardım İndiriminden Yararlanacak Mükelleflerin Mükellefiyet Durumları 180
7- Dönem Sonucunun Zararlı Olması Durumunda Bağış ve Yardım İndirimi Uygulaması 180
8- Diğer Kanunlarda Yer Alan Bağış ve Yardımlar 180
a- Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonuna veya Bu Fona İlişkin Vakıflara Yapılan Bağış ve Yardımlar 180
b- Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair 7269 Sayılı Kanuna Göre Afet Felaketzedelerine Yapılacak Bağış ve Yardımlar 181
c- Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Hakkındaki 2828 Sayılı Kanuna Göre Bu Kuruma ve Kuruluşlara Yapılan Bağış ve Yardımlar 184
d- Üniversitelere ve Yüksek Teknoloji Enstitülerine Yapılan Bağışlar 184
e- 222 Sayılı İlköğretim Kanununa Göre İlköğretim Kurumlarına Yapılan Bağış ve Yardımlar 185
f- Türkiye Bilimsel Araştırma Kurumuna (TÜBİTAK) Yapılan Bağışlar 185
g- Atatürk Kültür Dil ve Tarih Kurumu Kanununa Göre Yapılan Bağışlar 185
h- 4122 Sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu Çerçevesinde Yapılan Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Harcamaları 186
ı- Sekiz Yıllık Kesintisiz Eğitim İçin Yapılan Bağışlar 186
j- 5434 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununu Kapsamında Yapılan Bağışlar 186
k- 2955 Sayılı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Kanunu Uyarınca Yapılan Bağışlar 187
D- SAKATLIK İNDİRİMİ 187
1- Genel Açıklama 187
2- Sakatlık İndiriminden Yararlanacak Olanlar 188
3- Sakatlık İndiriminden Yararlanacakların Yapacakları İşlemler 189
4- Sakatlık İndirimi Uygulaması 189
a- Özürlü Hizmet Erbabı ile Bakmakla Yükümlü Olduğu Özürlü Kişi Bulunan Hizmet Erbabında Uygulama 189
b- Özürlü Serbest Meslek Erbabı İle Bakmakla Yükümlü Olduğu Özürlü Kişi Bulunan Serbest Meslek Erbabında ve Basit Usülde Vergilendirilenlerde Uygulama 190
5- Bakmakla Yükümlü Olma Tabiri 190
E- 4325 SAYILI YASA KAPSAMINDAKİ KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA 190
1- Uygulanabilecek İller 191
2- Gelir ve Kurumlar Vergisi İstisnası 192
3- Gelir ve Kurumlar Vergisinde İndirim 192
XIV-YATIRIM İNDİRİMİ 194
A- GİRİŞ 194
1- Yatırım İndiriminin Tanımı 194
B- TEŞVİK BELGELİ YATIRIMLARDA YATIRIM İNDİRİMİ 195
1- Yatırım İndiriminden Yararlanabilecek Mükellefler 195
2- Yatırım İndiriminin Uygulandığı Kazançlar 195
a- Gelir Vergisi Mükellefi Gerçek Kişiler 195
b- Adi Şirketler, Kollektif ve Adi Komandit Şirketler 197
c- Sermaye Şirketleri, Kooperatifler ve İş Ortaklıkları 198
3- Yatırım İndiriminden Yararlanma Ve Uygulama Koşulları 198
a- İndirimin Uygulanacağı Ticari ve Zirai Kazanç Bilanço Esasına Göre Tespit Edilmiş Olmalıdır 198
b- Yatırımlar, Kalkınma Planları ve Yıllık Programlarda Belirtilenlerden Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı Tarafından Müştereken Seçilen Sektörler veya Konularda Yapılmalıdır 198
c- En Az Yatırım Tutarı 201
d- Yatırımın Yatırım Teşvik Belgesine Bağlanması 203
e- Yatırımın Onaylanan Şartlar ve Süreler İçinde Yapılmış Olması Gerekmektedir 204
4- Yatırım İndiriminin Konusu ve Oranı 204
a- Yatırım İndiriminin Konusu 204
b- Yatırım İndirimine Konu Olmayacak Harcamalar 207
c- Özellikli Durumlar 207
5- Yatırım İndirimi Oranı 209
a- 1.1.1999 tarihinden Sonra Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgeleri Kapsamındaki Yatırımlar İçin Oran 209
b- 1.1.1999 tarihinden Önce Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgeleri Kapsamındaki Yatırımlar İçin Oran 212
6- Yatırım İndiriminin Başlangıcı ve Uygulama Süresi 212
a- Öngörülen Yatırım Tutarının Gerçekleşmemesi 213
b- Yatırım İndirimi Tutarının Hesaplanması 214
7- Başka İndirim ve İstisnaların Bulunması Durumunda Yatırım İndiriminin Mahsup Sırası 214
a- Başka İstisnaların Bulunması Halinde 214
b- Geçmiş Yıl Zararı Bulunması Halinde 215
8- Yatırım İndiriminde Endeksleme Uygulaması 217
a- 01.01.1998 Tarihinden Önce Alınan Teşvik Belgesinin Yerine Bu Tarihten Sonra Yeni Belge Alınması Durumunda Endeksleme 218
b- Endekslemede Dikkate Alınacak Yeniden Değerleme Oranı 219
c- Özel Hesap Dönemi ve Kıst Dönemde Endeksleme 219
9- Yatırım İndirimine Konu Aktif Değerlerin Satışı veya Devri Halinde Yapılacak İşlemler 220
a- Satan ve Devreden Yönünden Yapılacak İşlemler 220
b- Satın veya Devir Alan Yönünden Yapılacak İşlemler 225
c- Şartların İhlali Halinde Yapılacak İşlemler 227
d- Devir, Birleşme Ve Nev'i Değişikliği Halinde Yatırım İndirimi Uygulaması 227
10- Finasal Kiralama Konusu Mallarda Yatırım Mallarında İndirimi Uygulaması 228
a- Yatırımların Teşvik Belgesine Bağlanma Zorunluluğu 229
b- Yatırım İndirimi İstisnasından Yararlanacak Olanlar 229
c- Finansal Kiralama Konusu Mallar Gelir Vergisi Kanununun Ek 3. Maddesinde Sayılmış Olan Aktif Değerler Olmalıdır 229
d- Finansal Kiralama Sözleşmesinin, Kiralayanın Elinde Olmayan Nedenlerle Sona Ermesi 230
e- Finansal Kiralama Sözleşmesinin, Finansal Kiralama Kanununun 22. maddesi Dışında İhlali 230
f- Kiralayan Açısından Yatırım İndiriminin Başlangıcı 231
g- Kiralama Konusu Malın Başka Bir Kiralayana Devredilmesi 231
h- Yatırım İndiriminden Faydalanılmış Aktif Değerlerin Finansal Kiralama Yöntemi ile Devir Alınması 232
C- TEŞVİK BELGESİZ YATIRIMLARDA YATIRIM İNDİRİMİ 232
1- Yatırıma Başlamadan Önce Bildirim Zorunluluğu 232
2- En Az ve En Fazla Yatırım Tutarı 233
3- Yatırım Yapılacak Sektörler 234
4- Yatırım Yapılacak Yöreler 235
5- Yatırım Cinsi 235
6- Yatırımın Süresi 235
7- Yatırım İndirimi Oranı 236
8- Teşvik Belgesiz Yatırımlarda Öngörülen Yatırım İndirimi Uygulanamaz 236
9- Yatırımın Gerçekleşme Tutarı 236
10- Yatırım Tamamlandıktan Sonra Bildirim Zorunluluğu 238
11- Diğer Hususlar 239
D- YATIRIM İNDİRİMİNDE VERGİ TEVKİFATI 239
E- MUHASEBE KAYITLARI 240
XV- GEÇİCİ VERGİ 254
A-GENEL TANIM 254
B- GEÇİCİ VERGİYE TABİ OLANLAR 254
C- GEÇİCİ VERGİ KAPSAMINA GİRMEYEN KAZANÇLAR 254
D- GEÇİCİ VERGİ DÖNEMLERİ 254
1- Geçici Vergi Dönemleri (Hesap Dönemi Takvim Yılı Olanlar) 255
2- Geçici Vergi Dönemleri (Özel Hesap Dönemi Takvim Yılı Olanlar) 255
E- İŞE BAŞLAMA, İŞİ BIRAKMA VE HESAP DÖNEMİNİN DEĞİŞMESİ 255
F- GEÇİCİ VERGİYE ESAS KAZANCIN TESPİTİNDE UYULACAK ESASLAR 255
G- DEĞERLEME YAPILIRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 256
H- GEÇİCİ VERGİNİN HESABINDA DİKKATE ALINACAK İNDİRİM VE İSTİSNALAR 257
I- YATIRIM İNDİRİMİ UYGULAMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 258
J- YENİ İŞE BAŞLAYAN, İŞİ BIRAKAN VE TASFİYEYE GİREN MÜKELLEFLERDE GEÇİCİ VERGİ UYGULAMASI 258
K- GEÇİCİ VERGİ ORANI, ÖDENECEĞİ TARİH 258
L- GEÇİCİ VERGİNİN MAHSUBU 259
M- GEÇİCİ VERGİNİN EKSİK BEYAN EDİLMESİ 259
XVI- 2002 YILI GELİRLERİNE İLİŞKİN GELİR VERGİSİ TARİFESİ 260
XVII- YILLIK BEYANNAMENİN VERİLMESİ 262
A- BEYANNAMENİN VERİLECEĞİ VERGİ DAİRESİ 262
B- BEYANNAME VERME SÜRELERİ 262
C- YILLIK BEYANA TABİ GELİRLER ÜZERİNDEN TAHAKKUK EDEN VERGİLERDE ÖDEME 263
D- YIL İÇİNDE KESİNTİ YOLUYLA ÖDENEN VERGİLERİN MAHSUBU 263
E- YABANCI MEMLEKETLERDE ÖDENEN VERGİLERİN MAHSUBU 264
XVIII- YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNİN DOLDURULMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 266
XIX- YILLIK BEYANNAMEYE EKLENECEK BİLDİRİM VE BELGELER 267
A- TİCARİ KAZANÇLAR İÇİN 267
B- ZİRAİ KAZANÇLAR İÇİN 267
C- SERBEST MESLEK KAZANCI İÇİN 268
D- ÜCRET, GAYRİMENKUL VE MENKUL SERMAYE İRADI İLE DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR İÇİN 268
E- GEÇİCİ VERGİ BEYANNAMESİ İÇİN 268
XX- BİLANÇO ESASINA GÖRE DEFTER TUTAN MÜKELLEFLERE AİT TİCARİ KARDAN MALİ KARA ULAŞMAK İÇİN YAPILAN HESAPLAMAYI GÖSTEREN BİLDİRİMİN DOLDURULMASI 269
A- BİLDİRİMİN BİRİNCİ BÖLÜMÜNÜN DOLDURULMASI 270
B- BİLDİRİMİN İKİNCİ BÖLÜMÜNÜN DOLDURULMASI 270
1- Satış İndirimleri 270
2- Satışların Maliyeti 271
3- Faaliyet Giderleri 271
4- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar 271
5- Finansman Giderleri 271
6- Olağan Dışı Gider ve Zararlar 271
C- BİLDİRİMİN ÜÇÜNCÜ BÖLÜMÜNÜN DOLDURULMASI 272
1- Brüt Satışlar 272
2- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar 272
3- Olağandışı Gelir ve Kârlar 272
D- TOPLAM ALANLARI 273
1- Toplamların Karşılaştırılması ve Beyannameye Aktarılması 174
XXI- GELİR VERGİSİNE İLİŞKİN ÖRNEKLER 275
¨ YARARLANILAN KAYNAKLAR 311